Co stoi za déjà vu? Te teorie wyjaśniają dziwne odczucie
„Już tu byłem” – zastanawiałeś się kiedyś, dlaczego masz takie wrażenie, choć jesteś w danym miejscu po raz pierwszy? To właśnie déjà vu, inaczej mówiąc uczucie, jakby dana sytuacja miała już kiedyś miejsce. Istnieje mnóstwo naukowych teorii tłumaczących to zjawisko, ale skoncentrujemy się na trzech głównych, aby lepiej zrozumieć fenomen tego odczucia.
02.03.2024 16:15
Zalogowani mogą więcej
Możesz zapisać ten artykuł na później. Znajdziesz go potem na swoim koncie użytkownika
Podczas urlopu odwiedzasz nieznane miasto i wkraczasz do pewnej restauracji, a próg przekraczasz z myslą, że to nie pierwszy twój raz w tym miejscu. To trochę dziwne, ponieważ nigdy wcześniej nie byłeś w tym mieście, a co więcej, w jego części pełnej lokali gastronomicznych. Uczucie déjà vu może zaprzątać twoją głowę przez wiele godzin, więc dobrze jest wiedzieć, skąd się bierze. Czy déjà vu to coś normalnego? Sprawdź sam!
Skąd się bierze déjà vu? Nauka ma wiele teorii
Wyjaśnień zjawiska déjà vu jest wiele, od tych o podłożu religijnym i mistycznym, aż po naukowe. Okazuje się, że nasz mózg działa jak komputer, który przechowuje liczne pliki. Czasami te pliki otwierają się niepoprawnie, a kiedy w końcu się otworzą, mogą nas zaskoczyć. W chwili zapamiętywania informacji odczuwamy déjà vu, czyli wrażenie, że coś podobnego zdarzyło się wcześniej. Wyjaśnienie może wydawać się skomplikowane, w związku z czym najlepszym sposobem będzie przedstawienie przykładu, który pomoże ci zrozumieć, dlaczego czasami doświadczasz déjà vu.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Kiedy po raz pierwszy przychodzisz do restauracji, natychmiast zalewają cię setki bodźców – kolory, zapachy, układ wnętrza, rozmowy gości czy wygląd obsługi. Wszystkie te informacje są błyskawicznie rejestrowane przez twój mózg, chyba że zdarzy się wyjątek. Możliwe jest, że przegapisz jakiś bodziec, który dociera do ciebie z opóźnieniem. Twój mózg już go zarejestrował, lecz nie zapamiętał, przez co masz wrażenie déjà vu.
Inną przyczyną odczuwania déjà vu jest natrafienie na coś znajomego w zupełnie nowej dla nas przestrzeni. Twój mózg może pamiętać coś, o czym sam nie masz pojęcia, ponieważ zamiast zapisywać całe wydarzenia, skupiasz się na pojedynczych detalach. To mogą być na przykład czerwone zasłony u ciotki, u której bywałeś jako dziecko. Mózg je zapamiętał, ale ty nie, więc jeśli zauważysz je w nietypowym miejscu, będziesz mieć wrażenie déjà vu, zastanawiając się, skąd znasz to miejsce.
Czy déjà vu jest normalne? Nie masz nad tym kontroli
Przyjrzyjmy się teraz trzeciemu powodowi odczuwania déjà vu. Może ono nas dopaść, gdy zamiast koncentrować uwagę na całokształcie, skupimy się na jednym szczególe. Aby wyjaśnić tę sprawę, znów zaprezentujemy przykład. Wchodząc do restauracji, zauważasz przesłodkiego psiaka pod jednym ze stolików. Jest tak rozkoszny, że przez całą drogę do twojego stolika nie możesz oderwać od niego wzroku, ignorując wszystko inne.
W tej chwili przemierzając całą restaurację, twój mózg rejestruje wiele szczegółów, lecz ty koncentrujesz się na czymś zupełnie innym. Kiedy w końcu przestajesz patrzeć na psa i zaczynasz oglądać restaurację, myślisz „ja tu już byłem”. Déjà vu może się pojawić nawet po kilku sekundach zapoznawania się z otoczeniem, więc nic dziwnego, że wielu ludzi jest zdumionych, iż tak często to przeżywa. Déjà vu jest całkowicie normalne i nie jesteśmy w stanie nad nim zapanować. Jeśli często doświadczasz tego uczucia, nie powinno to budzić twojego niepokoju. W artykule przedstawiliśmy tajemnice tego niezwykłego zjawiska, które opisał na swoim profilu znany TikToker, Adam Mirek:
